Symptomen van luizen
Hoofdluizen bevinden zich vooral in de haren van de nekstreek en boven de oren. Ze kunnen echter ook voorkomen in de baard, de snor, de wenkbrauwen, de wimpers… Hoofdluizen vormen geen echte bedreiging voor de gezondheid. Ze veroorzaken in de eerste plaats hevige jeuk, die vooral ’s nachts erg vervelend kan zijn. Krabwondjes zijn vaak het gevolg. Hierdoor kunnen complicaties, zoals huidinfecties, ontstaan.
Verschil met andere parasieten
Het is belangrijk om de hoofdluis van andere parasieten te onderscheiden, ook al is dat moeilijk door zijn kleine omvang. Op de mens leven verschillende luizen, mijten, vlooien en andere ongewervelden, die ieder een eigen levenswijze kennen en een andere lichaamsstreek bewonen. Doordat de hoofdluis zich doorgaans alleen in het hoofdhaar manifesteert is de luis eenvoudig te onderscheiden van andere bloedzuigende luizen die op mensen leven.
De bekendste zuigende luis is de schaamluis, hij heeft poten die gebouwd zijn om relatief dikke haren vast te klampen en kan zich alleen handhaven in schaamhaar, rond de anus, okselhaar en in de snor, baard, wimpers of wenkbrauwen.
De kleerluis is sterk verwant met de hoofd- en schaamluis maar wordt iets groter dan en kan zich niet door sterk behaarde omgevingen verplaatsen. De kleerluis is daarom alleen aan te treffen op onbehaarde lichaamsdelen en aan de binnenzijde van kleding. De kleerluis is de enige luis die ziektes kan overbrengen.
Naast mensenluizen zijn er veel meer luizen die leven tussen de lichaamsbeharing van allerlei zoogdieren, zoals de hondenluis en de chimpanseeluis. Alle genoemde zoogdierluizen vormen geen gevaar voor de mens, ze hebben zich te sterk gespecialiseerd op het leven op hun gastheer en kunnen niet overleven op de mens.
Een ander insect dat met zuigende luizen kan worden verward - maar hier niet aan is verwant- is de bedwants. De bedwants zuigt ook bloed maar leeft echter niet op de mens. De wants houdt zich op in de omgeving van het bed om 's nachts tevoorschijn te komen om zich te voeden.
Ook de haarfollikelmijt leeft op de mens en boort zich in haarwortels en leeft van door de huid afgescheiden vetten. Deze mijt is slechts 0,1 tot 0,4 millimeter lang en is met het blote oog nauwelijks te zien. Andere parasieten op de mens zijn de schurftmijt en de mensenvlo.